Oog voor de persoon bepaalt succes medische behandeling
Persoonlijke factoren en omstandigheden bepalen welke behandeling het beste resultaat oplevert voor de patiënt. Het vergt een verandering van spreekkamer en zorgpraktijk tot beleid en organisatie om die behandeling trefzeker te kunnen kiezen en uitvoeren. Op al deze plekken moet de afstemming van zorg op de patiënt vanzelfsprekend worden. Het zojuist verschenen White paper Gepersonaliseerde Zorg: vanzelfsprekend! roept tot die verandering op. Het Genootschap Gepersonaliseerde Zorg publiceerde dat White paper en biedt het aan bestuurders in de zorg aan. Daarmee wil het verspreiding en verdere ontwikkeling bevorderen van zorg die is afgestemd op persoonlijke behoeften, voorkeuren en waarden van patiënten.
De meest radicale kankertherapie sluit niet voor alle patiënten aan bij hun persoonlijke behandeldoel. Geneesmiddelen laten het afhankelijk van de genen van de patiënt, soms afweten. En de behandeling van mensen met een chronische ontstekingsziekte vraagt meer dan het bedaren van de ziekteactiviteit; mensen moeten ook een goed leven kunnen leiden met de ziekte. Deze voorbeelden tonen dat er tussen diagnose en behandeling niet per sé een één-op-één relatie is. Toch wordt daar in de praktijk vaak vanuit gegaan en dat kan leiden tot een niet-passende behandeling. De patiënt ervaart dan niet de verwachte voordelen van de behandeling, maar vaak wel de nadelen. Gepersonaliseerde zorg is het antwoord op deze misfit. Het White paper gaat uitvoerig in op wat daarvoor nodig is.
Voor de best passende behandelkeuze moeten persoonlijke factoren en omstandigheden worden meegewogen. Daarvoor is dus aandacht nodig in de spreekkamer. Om die te kunnen bieden is een aanpassing van de organisatie nodig: hoe te zorgen dat een team tegen deze taak is opgewassen en hoe maken we dat we flexibel zijn in de tijd die we besteden en de behandelmogelijkheden die we bieden? Ziekenhuizen hebben al goede mogelijkheden om hier met interne bekostiging en stimulering op in te spelen. Deze moeten niettemin verder vergroot worden door beroepsgroepen, verzekeraars en overheid.
Gepersonaliseerde zorg
Gepersonaliseerde zorg neemt twee zaken in overweging om te bepalen met welke behandeling een patiënt het best is gediend: het persoonlijke behandeldoel en het profiel van de patiënt. In gesprek met de patiënt moet helder worden waarop de behandeling en de zorg zich primair moeten en kunnen richten. Het vaststellen van een haalbaar persoonlijk doel legt de basis voor een behandelvoorstel dat bij de persoon past.
Daarnaast nemen we het profiel van de patiënt in de overweging mee. We onderscheiden biologische factoren die van invloed zijn op de effectiviteit en veiligheid van de behandeling en omgevingsfactoren. Genetische factoren kunnen immers van invloed zijn op de werking van geneesmiddelen, evenals microbiële en systemische factoren zoals allergieën. Bovendien is co-morbiditeit een belangrijke factor in de kans van slagen van een therapie.
Ook sociaaleconomische, culturele en fysieke omgevingsfactoren kunnen de optimale behandelkeuze mede bepalen. Leefstijl, leeftijd en woonomgeving zijn namelijk niet alleen van grote invloed op gezondheid, maar ook op de effectiviteit en haalbaarheid van behandelingen.
De best passende behandeling wordt vervolgens gevonden door verschillende aspecten te optimaliseren. Het betreft de medische of chirurgische interventie zelf – maximaal radicaal is vaak ook maximaal belastend –, het gaat om de conditionele voorbereiding en de medische en verpleegkundige begeleiding van de patiënt, bijvoorbeeld met prehabilitatie én het gaat om de uitvoering van de zorg. Kan de patiënt bijvoorbeeld zelf medicatie toedienen, welke consulten kunnen online plaats hebben, etc.
Vóór, mét en dóór de patiënt
De keuzen worden vanzelfsprekend samen met de patiënt, uitgaande van diens behoeften, voorkeuren en waarden gemaakt. Niet alleen de ‘grote keuzen’ zoals al of niet chemotherapie en al of niet opereren, maar ook die van de zorg- en uitvoeringsaspecten. Zorg vóór de patiënt wordt immers mét de patiënt bepaald en mede dóór de patiënt en naasten uitgevoerd.
Deze tekst is eerder als persbericht verspreid.